Alternatif

Rüya bir perspektiftir. Kabus ise rüyanın doğru olmadığının fark edilmesidir.

Alternatif güzergahları haddinden sık kullanırsanız bir süre sonra varılan noktaya ulaşma metodunuz bulanıklaşır. İki nokta arasında varsayılan asli yol, ana rotanın en kısa, en az yön değiştirmeli şekilde ulaşılan hali demektir. Bu yol tekildir ve istisnai durumlar dışında değiştirilmeyeceği toplumsal ön kabule tabidir. Gelgelelim kimi insan muavin koltuğunda oturanı kıl edecek güzergahları türetmeyi sever.

Bitişik nizam evlerin yanından, kaldırımların üstüne araba çıkmış yollardan gidip kan ter içinde kalarak hedefe ulaşmak herkes için sorun olmayabilir. Mesele gidilecek yolu 120 saniye kısaltmak değil, başka bir yolu zorlamak ve kendi karakterini bir başkasının ana akım fikrine itiraz ederek üretmek halidir. Böyle kimselere önlem olarak kimi ilçelerde girilmez sokakların tabelaları, yerlerdeki kapanlarla desteklenir. Sürücünün yanlışının cezalandırılma hali, sokağın geçici bir süre için işlevsiz hale gelmesi pahasına uygulanmalıdır.

Doğrudan çok doğrucu tasarımlarımız bize, insanları ceza ile terbiye etmenin doğruluğunu tebliğ ederler.

Güzergah seçiminde karşılaştığım temel problem özgür iradenin reddinde yatar. Direksiyon başındakinin iradesinin hükümsüzlüğü varsayılır. İki nokta arasında tasarlanışı çok eskiye dayanan bu ulaşım ağının dikte ettiği ideal rota ne ise o uygulanmak durumundadır. Nitekim arabanın kullanım kriterleri de mesafe, hız, yakıt harcaması gibi metriklerle ölçümlendiği için tercih önemsizleşir.

Gelgelim hayat güzergahının en önemli kalemlerinden birini belirlemek üzere, 3.5 yaşındaki bir çocuğun önüne 3 büyük takımın formasını koyduğumuzda neden belirli bir tanesinin onda daha büyük bir tercih sebebi yarattığını ise henüz anlayabilmiş değilim. Forma üzerindeki renklerin kullanımı kadar geçmiş yıllarda çocuğa verilen hediyelerin, onun küçük kafasında yer ediş tarzı ve onu benimseyişi arasındaki korelasyonu yakalamanın da önemini atlamıyorum elbette; fakat çocuğun, ailenin erkek figürü ile kurulacak yeni birlikteliği ele alışındaki inceliği müthiş bir detay olarak da görüyorum.

Sevginin olduğu yerde hiçbir çocuk alternatif aramaz. Kendisini güvende hissettiği güzergahı değiştirme ihtiyacı, 3.5 yaşındaki çocuklarda karşılığı olan konseptler değildir. Kendini geliştirmek, yeni düşünsel jimnastik alanları açmak gibi sonradan geliştirilmiş hareket tarzlarına sahip olmayan bu ufak kimseler bizlere, esasen içtenlikle kurulan bağın ideali aramadığını gösterir. Onlar için sevgi, babasıyla aynı yolu yürümekten ibarettir.

Karanlığın içinde sürekli seçimler yaparken bunu çok düşünmüşümdür: Lille yerine İstanbul’da dünyaya gelmemin, dedemin tuttuğu takımı desteklememin, ailemin bulunduğu siyasi görüşü sürdürmemin, ait olduğum toprakları Anadolu’da yeniden diriltmeye çalışmamın sevgiyle alakalı bir karşılığı olduğunu biliyorum.

Nesneler ve insanlar arasındaki üretim ilişkisini göremeyen kimseler varolan güzergahın nedenini sorgulayamazlar. Onlara göre tasarım insanın sonucudur; oysa bilinmesi gereken hadiseyse insanın bir tasarımın sonucu olduğudur. İlkselliğini koşullarının dayatması sonucunda almış kimselerse, neden o şekilde olduklarını özümseyemeden bir ömrü tüketirler.

Sabrını tüketmiş insanlarınsa özlerinden ne kadar uzun süre uzak kalabileceğini kestiremeyiz. Gidilmiş bir yolu tekrar geriye kat edemeyeceğini bilen sıfırı tüketmiş çocukların bir sonraki adımı gittikçe alternatifleşmek durumundadır. Bir çocuk, sevgisinde bulamadığı karşılığı seçim yapabilmekte bulur.

Ta ki tüm alternatif yolları tüketene kadar...